Uzależnienia dzieci od komputera i sieci

Na przestrzeni ostatnich lat cyberprzestrzeń stała się nieodłącznym towarzyszem codziennego życia dzieci i młodzieży. Z jednej strony daje nieograniczony dostęp do wiedzy, umożliwia nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów. Ale z drugiej strony to kuszące medium może przysporzyć nie lada kłopotów. Dzieje się tak wówczas, gdy Internet zaczyna być postrzegany jako sposób radzenia sobie ze stresem i okazja do ucieczki od rzeczywistości. Nie wspominając już o sytuacji, kiedy staje się źródłem realnych zagrożeń w postaci cyberprzemocy.

Czy mamy się czym niepokoić? Korzystanie z komputera i Internetu w liczbach:

Według raportu EU Kids Online z 2011 r. (badanie przeprowadzone badanie przeprowadzone wśród dzieci w wieku 9-16 lat i ich rodziców):

• 98% dzieci korzysta z komputera minimum raz na tydzień, a 74% codziennie
• pierwszy kontakt z Internetem przypada na wiek między 7 a 11 rokiem życia
• w Polsce wiek pierwszego logowania do sieci przypada na 9 rok życia
• 33% 9-10-latków i 80% 15-16-latków korzysta z Internetu codziennie
• co 4 dziecko kontaktuje się z nieznajomym poznanym w sieci, a co 12 dziecko spotkało się z nim osobiście
• prawie co 7 dziecko miało kontakt z materiałami o treści erotycznej lub pornograficznej
• co 17 dziecko było ofiarą cyberprzemocy

Tymczasem rodzice, jak dowodzi raport EU Kids Online z 2011 r., nie zawsze zdają sobie sprawę z zagrożeń, które spotykają dzieci:

• 40% rodziców, których dzieci widziały w sieci treści (zdjęcia lub filmy) związane z seksem, uważa, że ich dzieci nie widziały tego
• 56% rodziców, których dzieci otrzymały przykre lub złośliwe wiadomości online, sądzi, że ich dzieci takich wiadomości nie otrzymały
• 52% rodziców, których dzieci otrzymały wiadomości z podtekstem seksualnym, twierdzi, że takich wiadomości nie otrzymały
• 61% rodziców, których dzieci spotkały się osobiście z kimś poznanym w Internecie, ma przekonanie, że takie spotkanie nie miało miejsca

Sygnały ostrzegawcze, które świadczą pojawieniu się ryzyka szkodliwego, prowadzącego do uzależnienia, korzystania z komputera i Internetu:

• zainteresowanie Internetem nie kończy się z chwilą odłączenia od sieci (dziecko wraca do niego myślami, zastanawia się, co się dzieje w sieci podczas jego nieobecności)
• utrata kontroli nad ilością czasu spędzanego przed komputerem
• podejmowanie wielokrotnych nieudanych prób kontrolowania, ograniczania lub zaprzestania korzystania z Internetu
• zaniedbywanie codziennych obowiązków, nauki
• popadanie w konflikty z najbliższymi
• zmienność nastrojów uzależniona od rytmu korzystania z komputera i Internetu (zadowolenie podczas korzystania, niepokój i rozdrażnienie w sytuacji konieczności przerwania korzystania z Internetu)
• korzystanie z komputera i sieci pomimo doświadczania jego szkodliwych następstw

Zagrożenia w Internecie:

Happy Slapping - to umieszczanie w sieci zdjęć lub filmów z ludźmi, którzy znajdują się w trudnych dla siebie sytuacjach bez ich zgody lub nawet wbrew ich woli. Mogą to być sytuacje upokorzenia, przemocy.

Cyberbullying (cyberprzemoc) - to stosowanie przemocy wobec ludzi, głównie przy użyciu Internetu, m.in.: groźby, szantaż, nękanie za pośrednictwem sieci, publikowanie lub rozsyłanie ośmieszających i obraźliwych informacji, zdjęć, filmów w Internecie, podszywanie się pod kogoś wbrew jego woli w sieci. Do cyberprzemocy wykorzystywane są głównie poczta elektroniczna, czaty, komunikatory, strony internetowe, blogi, serwisy społecznościowe, grupy dyskusyjne.

Cyberstalking - to używanie Internetu i mediów elektronicznych do nękania drugiej osoby, np. poprzez pisanie za pomocą komunikatorów, wysyłanie niechcianych wiadomości e-mail, rozsyłanie korespondencji do losowych adresatów w imieniu osoby nękanej oraz wbrew jej woli, zamieszczenie komentarzy na forach internetowych. Wiadomości mogą mieć formę pogróżek, fałszywych oskarżeń, seksualnych propozycji. Cyberstalikng przejawia się również w podszywaniu się pod nękaną osobę, w nielegalnym monitoringu oraz w gromadzeniu informacji o osobie, które mają posłużyć do jej dręczenia.

Rodzicu, poznaj podstawowe zasady BHP korzystania z komputera i Internetu!!!

1. Przyjrzyj się, w jako sposób dziecko korzysta z sieci – jakie lub oglądać strony, jakie wybiera gry, ile czasu poświęca na przebywanie z komputerem, jakie ujawnia emocje, jak się zachowuje, kiedy musi zakończyć swój pobyt w Internecie.
2. Zapoznaj się z treścią gier, w jakie gra Twoje dziecko (kieruj się oznaczeniami PEGI umieszczonymi na opakowaniu. Możesz skorzystać z wyszukiwarki dostępnej na stronie www.pegi.info.pl).
3. Zainstaluj w komputerze dziecka programy kontroli rodzicielskiej.
4. Ustal zasady korzystania z komputera i Internetu.
5. Porozmawiaj z dzieckiem o podstawowych zasadach bezpieczeństwa w Internecie. Źródłem wiedzy na temat są: www.sieciaki.pl, www.safeintermet.pl; www.dzieckowsieci.pl; www.kidprotect.pl.
6. Naucz dziecko krytycznego podejścia do informacji wyczytywanych w sieci.
7. Zapoznaj dziecko z etykietą – kodeksem dobrego zachowania w Internecie (www.sieciaki.pl).
8. Ustal ramy czasowe spędzania dziecka przy komputerze (1-2 godziny dziennie, z przerwami). Nie przedłużaj wyznaczonego czasu.
9. Bądź konsekwentny i stosuj zasadę: najpierw obowiązki, potem przyjemności.
10. Zachęcaj dziecko do innych form spędzania wolnego czasu.

Programy kontroli rodzicielskiej

Beniamin – blokuje strony niepożądane (np. erotyczne) i te ze słowami – kluczami, które przekierowują do stron o nieodpowiednich treściach. Przy pomocy programu można stworzyć białą i czarną listę stron, a więc stron do których dziecko będzie miało dostęp i do tych dla niego niedostępnych.

Ochraniacz – blokuje nieodpowiedni czaty i inne aplikacje.

Amadeusz – blokuje nieodpowiednie czaty i inne aplikacje, szczególnie wyczulony jest na ochronę przed pedofilami i sektami. Ma wbudowaną funkcję zapamiętywania i przechowywania korespondencji, komunikatorów i edytorów tekstowych. Wyposażony jest w system czasowych ograniczeń dostępu do komputera, Internetu stosownie do wieku dziecka i dni tygodnia.

Alladyn – bezpieczna przeglądarka dla dzieci, która zawiera przeznaczone dla nich domeny. Program jest wyposażony w listę stron podzieloną tematycznie. Zawiera funkcję ogranicznika czasowego.

System PEGI
PEGI (Pan – European Game Information) – to ogólnoeuropejski system klasyfikacji gier opracowany po to, aby chronić dzieci i młodzież przed dostępem do treści nieodpowiednich dla ich wieku. W ramach PEGI stosowanych jest 5 oznaczeń: PEGI3, PEGI 7, PEGI 12, PEGI16, PEGI18. Numery oznaczają kategorie wiekowe.

PEGI 3 gry zawierają treści, co do których nie ma żadnych ograniczeń (bezpieczne dla dziecka)
PEGI 7 gry, które zawierają dźwięki lub sceny, które mogą przestraszyć dziecko, nie powinny jednak wywrzeć negatywnego wpływu na jego psychikę
PEGI 12 w grze występują elementy przemocy, dopuszczalna jest także nagość i nieliczne wulgaryzmy
PEGI 16 gra zawiera treści, w których występuje przemoc lub aktywność seksualna jak w rzeczywistości
PEGI 18 gra przeznaczona tylko i wyłącznie dla dorosłych

Gdzie szukać pomocy:

Jeżeli niepokoi Cię zachowanie nastolatka skontaktuj się z helpline.org.pl pod bezpłatnym numerem telefonu 800 100 100 czynnym od poniedziałku do piątku w godz. 11.00 – 17.00 lub przez e-mail: helpline@helpline.org.pl. Tutaj pomoc mogą uzyskać młodzi internauci, ich rodzice oraz profesjonaliści. Więcej informacji na stronie: www.helpline.org.pl

Strony internetowe na których znajdują się informacje o tym, jak dbać o bezpieczeństwo dzieci w Internecie:

www.dyzurnet.pl  (dla rodziców, profesjonalistów)
www.sieciaki.pl  (dla dzieci, młodzieży, rodziców, profesjonalistów)
www.safeinternet.pl  (dla profesjonalistów, rodziców)
www.safeinternet.org  (dla dzieci, młodzieży, dorosłych)

Opracowanie Karolina Van Laere na podstawie
N. Węgrzecka – Giluń (2012). Patologiczny hazard i Internet. Przewodnik dla Rodziców. Warszawa: Fundacja ETOH