Aż 89% nauczycieli biorących udział w przeprowadzonych przez GIODO konsultacjach uznało, że 13 lat to zbyt mało, by dziecko mogło samodzielnie wyrazić zgodę na przetwarzanie danych osobowych w związku z korzystaniem usług cyfrowych.
Ogólne rozporządzenie o ochronie danych osobowych przewiduje, że osoby powyżej 16 lat mogą same wyrażać zgodę na przetwarzanie swoich danych osobowych na potrzeby korzystania z usług społeczeństwa informacyjnego, tj. m.in. portali społecznościowych czy gier on-line. Nie pozwala zaś, by samodzielnie udzielały jej osoby młodsze. W ich przypadku rodzice bądź opiekunowie prawni muszą albo zaaprobować wyrażoną przez dzieci zgodę, albo w ich imieniu udzielić jej sami. Rozporządzenie przewiduje jednak, że w przepisach krajowych można obniżyć wiek, od którego dzieci będą mogły samodzielnie podejmować takie decyzje, lecz nie może być on niższy niż lat 13.
Ustalenie granicy wymaga namysłu
Decyzja o wyznaczeniu wieku, od którego dzieci, korzystając z usług cyfrowych, będą mogły same wyrażać zgodę na przetwarzanie swoich danych osobowych, wymaga głębokiego namysłu i uwzględnienia zarówno psychologicznych oraz pedagogicznych, jak i prawnych aspektów tego problemu. Dlatego GIODO zainicjował szeroką dyskusję na ten temat.
Prośba o opinie nauczycieli
Konsultacje, do udziału w których GIODO zaprosił nauczycieli, są częścią tej niezwykle ważnej debaty. Środowisko to ma bowiem odpowiednią wiedzę, tak potrzebną przy ustalaniu, kiedy można uznać, że dzieci będą rozumiały kierowane do nich komunikaty informacyjne i wyrażając zgodę na wykorzystywanie ich danych, będą świadome, na co się godzą.
Wyniki
Opinie w tej sprawie nadesłało 79 placówek oświatowych. Część z ich w proces konsultacji włączyło również rodziców, a nawet dzieci.
Tylko 11% szkół opowiedziało się za 13 rokiem życia, jako odpowiednim, aby dziecko mogło samodzielnie wyrazić zgodę na przetwarzanie danych osobowych w przypadku korzystania z usług społeczeństwa informacyjnego. Krytycznie do takiego założenia odniosło się aż 89% placówek, twierdząc niejednokrotnie, że dopiero 16 lat jest wiekiem odpowiednim na samodzielne podejmowanie tego typu decyzji.
Nauczyciele wskazywali, że z ich doświadczeń i obserwacji wynika, iż 13-latkowie nie mają wystarczającej wiedzy z zakresu ochrony danych osobowych. Mają też bardzo niską świadomość co do konsekwencji udostępniania swoich danych osobowych oraz wykorzystywania i przetwarzania danych osobowych kolegów i koleżanek. Trudno byłoby więc uznać, że udzielana przez nich zgoda jest wyrażana w sposób świadomy, co jest jednym z warunków uznania jej za prawidłową podstawę uprawniającą do przetwarzania danych.
W opinii nauczycieli, mimo iż młode pokolenie jest pokoleniem informacyjnym, idealnie poruszającym się w nowościach technologicznych, to ma ograniczoną wiedzę z dziedziny praw i obowiązków obywatelskich, czyta bardzo niechętnie i często bez zrozumienia, a ponadto przyznaje się, że nie czyta regulaminów. Brak im też rozwagi, mądrości życiowej, roztropności, przewidywania konsekwencji swojego działania, co rodzi istotne zagrożenia. Dlatego zaniżanie wieku, od którego dzieci mogą samodzielnie wyrażać zgodę na korzystanie z usług społeczeństwa informacyjnego, może okazać się niebezpieczne.
Pełne omówienie wyników konsultacji z nauczycielami jest dostępne w zamieszczonym poniżej dokumencie. GIODO przekazał go również do Ministerstwa Cyfryzacji oraz Ministerstwa Edukacji Narodowej.
10.04.2017