1 grudnia - Światowy Dzień AIDS

Warto pomyśleć o przetestowaniu w kierunku HIV - bezpłatne i anonimowe badania w Punktach Konsultacyjno-Diagnostycznych w Szczecinie i Koszalinie.

Światowy Dzień AIDS jest świętem obchodzonym 1 grudnia z inicjatywy Światowej Organizacji Zdrowia od 1988 roku. Zgromadzenie Ogólne ONZ wyraziło swoją troskę w związku ze skalą pandemii HIV/AIDS, podkreślając znaczenie obchodów tego dnia w swojej rezolucji 43/15 z 1988 roku. W okresie poprzedzającym to święto organizowany jest Europejski Tydzień Testowania w kierunku HIV celem zwiększenia dostępności do testowania.

Obchody uwrażliwiają ogół społeczeństwa na problem oraz podkreślają jego globalność, a także potrzebę solidaryzowania się z ludźmi dotkniętymi tą chorobą ze względu na fakt, iż zakażenie HIV może dotyczyć każdego niezależnie od płci, wieku, orientacji, czy stylu życia. Jest to bardzo ważna data, która integruje wiele środowisk podejmujących działania związane z profilaktyką HIV/AIDS na całym świecie, w tym również w Polsce. Obchody Światowego Dnia Walki z AIDS odbywają się poprzez działania edukacyjno- informacyjne m.in. konferencje, konkursy wiedzy, happeningi oraz kampanie multimedialne prowadzone przez Krajowe Centrum ds. AIDS. Jednym z takich działań ogólnokrajowych jest kontynuacja kampanii edukacyjnej "Mam czas rozmawiać (#mamczasrozmawiac)", zachęcająca do rozmów rodzinnych na temat HIV i wskazująca na potrzebę testowania.

W Polsce działa 30 Punktów Konsultacyjno-Diagnostycznych (PKD) współfinansowanych przez Krajowe Centrum ds. AIDS, Agendę Ministra Zdrowia, w których na osoby chcące zrobić test czekają wykwalifikowani doradcy. Oprócz badania, przeprowadzana jest także rozmowa edukacyjna ukierunkowana na szacowanie ryzyka, ale również możliwe do wdrożenia środki profilaktyczne. Pełna lista PKD dostępna jest na stronie https://aids.gov.pl/pkd/

PKD w Szczecinie pracuje w systemie całorocznym w wybrane dni tygodnia
w godzinach 15.00-18.00 (krew na badania pobierana jest do 17.30)

W tym czasie każdy może skorzystać z możliwości nieodpłatnego (bez skierowania) wykonania testu w kierunku HIV, poprzedzonego profesjonalną rozmową z doradcą, przed i po teście, ukierunkowaną m.in. na indywidualne oszacowanie ryzyka zakażenia oraz zachowania profilaktyczne minimalizujące ryzyko infekcji. Przypominamy, że Punkt Konsultacyjno-Diagnostyczny w Szczecinie funkcjonuje na terenie woj. zachodniopomorskiego od 1997 roku i można tam wykonać anonimowo i bezpłatnie badania w kierunku HIV połączone z profesjonalnym poradnictwem przed i po teście. Działalność Punktu finansowana jest poprzez Stowarzyszenie Wolontariuszy DADU (poniżej adres i godziny pracy).

ADRES PUNKTU:

Punkt Konsultacyjno- Diagnostyczny w Szczecinie

Broniewskiego 12 (przy Poradni Nabytych Niedoborów Immunologicznych w Szczecinie)

Czynny: poniedziałki, wtorki i czwartki w godz: 15.00-18.00 (krew na badania pobierana jest do 17.30).

Dodatkowo od 1 września do końca 2019 r. PKD w Szczecinie pracuje również w środy w godz.15.00-18.00.

W godzinach pracy Punktu działają też telefony informacyjne: 91 81 39 343 oraz 91 45 42 450 a w poniedziałki i czwartki w godz. 15.00-18.00
telefon zaufania 91 45 42 450.

W 2019 r. do końca października wykonano w Punkcie 1059 badań serologicznych w kierunku HIV tj. o 236 więcej niż w tym samym okresie 2018 r. Wśród osób testujących się w PKD w Szczecinie od początku roku zakażenie HIV rozpoznano u 12 osób tj. 1,13% testowanych. Wszystkie osoby z wykrytym zakażeniem HIV uległy zakażeniu drogą kontaktów seksualnych - byli to mężczyźni, w tym o orientacji homo- i biseksualnej – 9 osób oraz 2 o orientacji heteroseksualnej i 1 heteroseksualna kobieta. Dla porównania w 2018 r. wykonano1113 testów w kierunku HIV, wśród których zakażenie HIV wykryto u 12 osób w tym 11 mężczyzn (5 o orientacji homoseksualnej, 3 biseksualnej i 3 heteroseksualnej) oraz 1 heteroseksualnej kobiety w ciąży.

W ostatnich latach w PKD w Szczecinie ze względu na potrzebę utrzymania ciągłości pracy oraz dostępności testów składane są dodatkowe projekty do Wojewody Zachodniopomorskiego na wsparcie badań w kierunku HIV - Wojewoda Zachodniopomorski wspiera działania PKD w Szczecinie od 2010 r., dofinansowując m.in. testy diagnostyczne oraz środki profilaktyczne oraz materiały edukacyjne i ulotki informacyjne.

Na terenie woj. zachodniopomorskiego działa również PKD w Koszalinie przy SP ZOZ MSW (ul. Szpitalna 2, 75-720 Koszalin), który pracuje w systemie całorocznym w środy w godz. 15.30-18.00 oraz w soboty w godz. 9.00-11.30.

Propagowanie testów w kierunku HIV stanowi jedną z podstawowych form działań profilaktycznych. Wg szacunków Komisji Europejskiej nawet do 70% osób zakażonych w Polsce nie wie o swoim zakażeniu, a tym samym naraża innych na możliwość przeniesienia infekcji. Nadal zbyt mało osób wykonuje test w kierunku HIV nie kojarząc możliwości zakażenia do siebie, co sprzyja transmisji zakażeń, zwłaszcza w kontaktach seksualnych.

WARTO PAMIĘTAĆ:

• O zakażeniu można dowiedzieć się tylko robiąc test w kierunku HIV. Osoby zakażonej nie rozpozna się po wyglądzie. Można wiele lat żyć z zakażeniem HIV i nie zachorować na AIDS pod warunkiem, że wie się o zakażeniu.
• HIV przenosi się przez krew, kontakty seksualne i drogą wertykalną tj. z zakażonej matki na dziecko (w czasie ciąży, podczas porodu, karmienia piersią)
• Komary i inne owady nie przenoszą zakażenia HIV. Zwierzęta domowe nie są źródłem i nie przenoszą zakażenia.
• Nie można ulec zakażeniu HIV przez kontakt ze łzami, śliną i potem osoby zakażonej HIV. Korzystanie z wspólnej toalety, basenu, sprzętów kuchennych nie stanowi ryzyka przeniesienia zakażenia. Bezpieczne jest również przytulanie osoby zakażonej, wspólne mieszkanie, praca, zabawa.

Można uniknąć zakażenia HIV m.in. poprzez:

• Zachowanie wierności partnerowi i wymaganie wierności od partnera. Przypadkowe kontakty seksualne są ryzykowne! Każdy nowy partner może być zakażony HIV.
• Używanie tylko własnych przyborów kosmetycznych np. żyletek, maszynek do golenia, sprzętu do depilacji. Wykonywanie zabiegów kosmetycznych i tatuaży tylko w specjalistycznych gabinetach z użyciem jednorazowego, sterylnego sprzętu.
• Właściwe używanie prezerwatywy podczas kontaktów seksualnych- co znacznie zmniejsza ryzyko zakażenia HIV i innych chorób przenoszonych drogą seksualną.
• Odpowiedzialne zachowania! Należy pamiętać, że alkohol, narkotyki i inne środki psychoaktywne zmniejszają krytycyzm w zakresie odpowiedzialności za zachowania w tym także seksualne.
• Wdrożenie profilaktyki przedekspozycyjnej PrEP (prep.edu.pl).

Należy podkreślić, iż leczenie antyretrowirusowe stanowi istotny element profilaktyki nowych zakażeń HIV (Treatment as Prevention – TasP).

Ilość wirusa (wiremia) w organizmach osób żyjących z HIV, skutecznie leczonych lekami antyretrowirusowymi, obniża się do tak niskich wartości, że nie są one wykrywalne dostępnymi metodami diagnostycznymi. Dzięki temu u ludzi żyjących z HIV z niewykrywalnym poziomem wirusa we krwi poprzez regularne przyjmowanie leków przepisanych przez specjalistę, obniżone jest w sposób znaczący ryzyko zakażenia swojej partnerki czy partnera. Również kobiety zakażone HIV przyjmujące leki antyretrowirusowe zgodnie z zaleceniami lekarza w czasie ciąży i porodu, a po urodzeniu podające je dziecku w ciągu 4-48 godz. przez 4 – 6 tygodni od przyjścia na świat minimalizują ryzyko przeniesienia zakażenia na dziecko do 1 lub mniej % . Warto również pamiętać, iż badanie w kierunku HIV należy do pakietu badań dla kobiet w ciąży określonego jako standard w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardów organizacyjnego opieki okołoporodowej (Dz.U.2018.1756). Ww. Rozporządzenie Ministra Zdrowia zakłada wykonanie badania w kierunku HIV do 10 tyg. ciąży oraz między 33- 37 tyg. ciąży.

Wykonanie badania w kierunku HIV i wiedza o zakażeniu połączona z bezpieczniejszymi zachowaniami jest istotna, gdyż właściwe postępowanie minimalizuje ryzyko nabycia zakażenia, również transmisji zakażenia z matki na dziecko- przy czym badania kobiet w ciąży jako badania diagnostyczne są finansowane przez NFZ w ramach świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki nad kobietą w ciąży.

NIE DAJ SZANSY AIDS- ZRÓB TEST W KIERUNKU HIV!!!!

Statystyka zarejestrowanych zakażeń HIV i zachorowań na AIDS

Z badań Krajowego Centrum ds. AIDS wynika, że Polacy wciąż niechętnie testują się w kierunku HIV. Przyczynia się to do dalszego szerzenia zakażeń – w Polsce codziennie około trzy osoby zakażają się tym wirusem. W 2018 r. w Polsce wykryto 1 275 zakażeń HIV. Wg Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny, liczba nowo wykrywanych zakażeń co roku przekracza w naszym kraju 1 tysiąc. Od wdrożenia badań w 1985 r. do 31 lipca 2019 r. (przy uwzględnieniu korekt i uaktualnień danych, w tym eliminacji podwójnie zarejestrowanych przypadków) stwierdzono zakażenie HIV u 24.781 obywateli Polski i u osób innego obywatelstwa przebywających na terenie Polski. Wśród ogółu zarejestrowanych zakażonych było co najmniej 6.389 zakażonych w związku z używaniem narkotyków, 1.877 zakażonych poprzez kontakt heteroseksualny oraz 4.007 poprzez kontakt seksualny pomiędzy mężczyznami. Ogółem odnotowano 3.729 zachorowań na AIDS; 1.423 chorych zmarło.(www.pzh.gov.pl). Do zdecydowanej większości zakażeń HIV dochodzi w Polsce drogą kontaktów seksualnych.

Należy zauważyć, że wykonanie badania w kierunku HIV i wiedza o zakażeniu połączona z bezpieczniejszymi zachowaniami jest istotna w minimalizowaniu ryzyka nabycia oraz transmisji zakażenia.

Niestety w porównaniu do krajów UE w polskich placówkach opieki zdrowotnej nadal wykonywanych jest najmniej badań przesiewowych w kierunku HIV (1/10 średniej krajowej). W epidemiologii dróg transmisji zakażenia główną drogą pozostaje droga aktywności seksualnej przez osoby podejmujące ryzykowne zachowania. Nadal istotnym problemem klinicznym i epidemiologicznym w wielu krajach, w tym także w Polsce pozostaje późne rozpoznawanie zakażenia HIV (tzw. late testers) dopiero w fazie pełnoobjawowego AIDS, co jest czynnikiem pogarszającym rokowanie pacjenta, jak również sprzyja rozprzestrzenianiu epidemii. Osoby nieświadome swojego zakażenia stanowią źródło większości nowych zakażeń, które dotyczą przede wszystkim osób młodych w wieku 20-40 lat, mężczyzn mających kontakty seksualne z mężczyznami, a także kobiet i mężczyzn heteroseksualnych (również w stałych związkach)- źródło: „Zasady opieki nad osobami zakażonymi HIV. Zalecenia PTN AIDS” 2019.

W woj. zachodniopomorskim w 2018 r. (wg danych skumulowanych od 1985 r.) zarejestrowano łącznie 964 osoby zakażone wirusem HIV, natomiast w samym 2018 r. zarejestrowano 50 nowych zakażeń. Współczynnik zapadalności wynosił 2,93 na 100 tys. mieszkańców i był niższy w porównaniu do roku 2017, kiedy to wynosił 4,45.

W woj. zachodniopomorskim w 2018 r. zespół AIDS rozpoznano u 7 osób. Od początku epidemii do końca 2018 r. zachorowało łącznie 194 osób, z których 61 zmarło. (źródło: „Ocena stanu sanitarnego i sytuacji epidemiologicznej woj. zachodniopomorskiego w 2018 r.” WSSE w Szczecinie).

W 2019 r. (do 15.11.2019 r.) w rejestrze w WSSE w Szczecinie odnotowano 50 nowych zakażeń HIV oraz 2 zachorowania na AIDS. Dominującą drogą zakażenia pozostaje aktywność seksualna tj. podejmowanie aktywności seksualnej bez zabezpieczenia prezerwatywą i częsta zmiana partnerów seksualnych.